- NUMMO locare
- NUMMO locarelocutiorara et elegans, apud Plin. l. 9. Ep. 37. Occurrendum ergo augescentibus vitiis et medendum est. Medendi una ratio est, si non nummô, sed partibus locem; ac deinde ex meis aliquos operis exactores, custodes fructibus ponam. Est autem nummô locure, eam legem fundorum locationi dare, ut conductores annuam pensionem nummorum praestent possessori: id quia ante hac factum, male solventibus colonis reliqua creverunt. Partibus locare vero est ita locare, ut proventûs percipias partes, veluti septimas, octavas, nonas, decumas, prout convenerit. Partes nempenon sunt agrorum, nam ne prius quidem unum conductorem omnia praedia colusle apparet, sed frugum; quam vocem semper intelligere oportet, quum apud Cicer. 3. Verr. legimus, Decumas deberi, emere, venire, singulas decumas, alteras decumas, ternas decumas: Item, Ut quae dimidiae essent, decumae vocarentur, Quod indicat ipse cum ait: His legibus, his conditionibus erit quisquam tam stultus, qui decumas venisse arbitretur? qui aratorinovem partes reliquas factas esse existimet? Similiter capiendum, cum Crotonienses in bello apud Sagram Apollini decimaspraedae, Locrenses nonas vovisse, legitur, apud Iustinum l. 20. c. 3. Sic tertias praedae Plin. l. 34. c. 5. haber etc. Hoc unicum itaque remedium contra reliqua est, ut ipse possessor quotannis suas partes aut per se aut exactores illos redigat neque ei quisquam nisi ipse sibi in mora esse possit. At ubi Nummo locatum est, ut maxime diligens ac fidus fitmanceps, potest iniuria anni et perfidia terrarum aut huiusmodi casus sic illum affligere, ut temissiones petere et reliqua facere necesse habeat. Ideo addit Plin. custodes fructibus ponendos, si partibus, non nummo locâsset; quia videl. intererat eius tum, ne fructus diminuerentur. Ideo continenter: Et alioqui nullum iustius genus est reditus, quam quod terra, caelum, annus refert: denotans, possessores sanctius ipsius terrae reditu in parte frui, quam locato fruendo altis toto agro pecuniam pacisci. Et hi Partiarii coloni dicuntur, qui sic conducunt. Caius l. 25. ff. 6. de Loc. Apparet autem de eo nos colono dicere, qui ad pecuniam numeratam conduxit: alioqui partiarius colonus, quasi societatis iure, et damnum et lucrum cum domino fundi partitur. Ubi habet utrumque genus conductionis, ut apud Plin. utrimque genus locandi. Cato de R. R. c. 16. Calcem partiario coquendam qui dant ita dant. Sic pascenda pecora partiaria, i. e. ut fetus eorum portionibus quibus placuit, inter dominum et pasiorem dividantur, inquit Imperator Antoninus l. 8. Cod. de Pactis. Vide Io. Frid. Gronovium Observ. l. 4. c. 16. infin.
Hofmann J. Lexicon universale. 1698.